KARAMANOĞULLARI
COĞRAFYASINDA ÖN TÜRKLERİN AYAK İZLERİ
Karamanoğulları Devletinin izlerini sürerken yıllardır karşıma hiç
ummadığım yerlerde Ön Türkler çıkıyordu. (Bu yazıtlardan yüzlerce var.)
Bir bölgenin ya da bir etnik unsurun tarihini araştırırken yazılı
belgelerin bulunmadığı durumlarda, tarih, arkeoloji, dilbilim ve bu bilimlere
yakın alanlarda çalışan araştırmacıların en çok başvurdukları ve
faydalandıkları belgeler EPİGRAFİK belgelerdir.
Epigrafi sözlük anlamın: Taş veya maden gibi dayanıklı maddeler
üzerine yazılmış kayıtları inceleyen ve tarihe yardımcı olan eski yazıtlar
bilimi.
Üzerine yazmak, kaydetmek anlamına gelen 'Epigraphein' fiiliyle
yazıt anlamına gelen 'Epigraphe' sözcüklerinden gelir.
Türkçeye yazıt bilgisi ya da yazıt bilim olarak
çevrilmiş olan Epigrafi taş, metal, tahta, mermer, seramik
gibi kalıcı ve sert maddeler üzerine eski Yunan ve Latin dillerinden birisi ya
da ikisiyle yazılan yazılarla -sikke hariç- uğraşan bir bilim dalının
adıdır. Epigrafi bilimiyle uğraşanlara Epigraf denir.
Bu konu benim ilgilendiğim alan olmamasına rağmen
Karamanoğullarının kuruluş ve yerleşik düzene ilk geçtiği bölgelerde çokça
bulunması beni epey düşündürmüştür. Okuduğum kitaplarda, araştırdığım tüm
kaynaklarda ortak bir bilgiye rastladım. Hayretim bu şekilde çoğaldı. Tabii
heyecanımda arttı.
Bu bilgileri genelde konunun uzmanları dostlarımla paylaşırım.
Birçok yerleri tescil ettirdiler. Araştırmalarımda her seferinde yeni bulduğum
gördüğüm yerler için söyledikleri tek şey; "buralardan kimseye
aman haaa bahsetme çok önemli". Haklılar da. Tarih düşmanları çok,
sanki dedeleri vasiyet etmiş gibi antika avcıları bölgeyi tarumar ediyorlar.
Eski eser kaçakçıları beni pek sevmezler; daima şikâyet ettiğimden
olsa gerek. Birde tarihin akışını değiştirmek isteyenler var. Tüm tarihi
kaynaklarda ismi geçen yerleri, kendi menfaatleri için ismini bir gecede oldu
bittiğe getirerek değiştirenler ve buna göz yumanlar.
Buna bir örnek vermek isterim. Tüm tarihi kayıtlarda Yellibeli
Geçidi (Tarih de ki diğer adı Gök Geçit) İç Anadolu bölgesinde yer
almakta olup, Karaman iline bağlıdır. Yellibeli Geçidibağlı olduğu
Karaman iline 50 kilometre mesafe uzaklıktadır. Yellibeli Geçidi
haritası konumu 36.8011 enlem ve 32.9169 boylam olarak haritada
gösterilmektedir.
Karamanoğulları Tarihinde çok önemli bir yeri olan bu geçit Evliya
Çelebinin Seyahatnamesinin 9 ncu cildinde kısaca şöyle bahsedilir;
TEKEÇATI AYKADIN SUYU/NEHRİ AYKADIN “Aladağdan (Yellibel) gelip Silifke yakınlarında Akdenize
(dökülen Göksu ırmağına Narlıca altında) karışır. Bu nehri (Tekeçatında ki)tek
gözlü köprüden geçtikten sonra Aykadın hanına varılır. Aykadın hanı içine 500
atlı misafirin sığabildiği büyük bir mağaradır. Mağaranın ağzına kemerli bir
kapı yaparak han yapılmıştır. Buradan çıktıktan sonra, etrafı yalçın kayalarla
ve şahin yuvalarıyla çevrili yolları geçtikten sonra Kamış boğazına vardık.”
TELLİ BEL VE GELENDİ HANI/YELLİBEL İHSANİYE “Allaha sığınırız! Hiçbir güvenliği olmayan yollardır. Bu
arada hiç köy ve belde yoktur. Orman ve araları karlı koca kayalar arasında
dokuz saat gittikten sonra Ardıçlı ve Çamlı bir dere içinde Keyhusrev yapısı,
Gelendi Hanına (İhsaniye) vardık. Akşam olunca bu küçük hanın kapılarını
kapattık ve hizmetçilerimle beraber silahlanmış bir halde hiç uyumadan
sabahladık.” Demektedir.
Karamanoğullarının atası Nure Sofi'nin oymağının bu konuda bir
bildiği vardır diye daima aklımda da bir soru işareti vardı. Neden Ön Türklerin
yaşadıkları yerleri genelde mesken tutmuşlardı? Nihayet cevabını almaya
başladım herhalde. Herakly Kalesini boşuna alıp yerleşik
düzene geçmemişler demek ki.
Orta Asya steplerinde gördükleri EPİGRAFİK yazıtları
mı takip etmişlerdi. Yoksa önceden haberdar mı edilmişlerdi. Bu tip yazıtlar
Karaman İli coğrafyasında epeyce var.
Nerelerde deseniz tahrip edileceği korkumdan söyleyemiyorum.
Bulduklarımı konunun uzmanı arkadaşlarımızla birlikte tescil ettiriyoruz. Ama
şunu açıklıkla ifade edebilirim ki; tozlu raflarda kalmış Karamanoğulları
Tarihi yakın zamanda tozu silkelenmiş olarak gün yüzüne çıkacak. Az
kaldı.
Şerafettin GÜÇ
Karamanoğulları Tarihi Araştırmacısı Yazar
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder