Şerafettin GÜÇ

MEVLANA CELALEDDİN ve KARAMANLILAR

Mevlana’nın asıl adı Muhammed Celaleddin'dir. Mevlana ve Rumi de, kendisine sonradan verilen isimlerdendir. Efendimiz manasına gelen Mevlana ismi O'na daha pek genç iken Konya'da ders okutmaya başladığı tarihlerde verilir.

Bu ismi, Semseddin-i Tebrizi ve Sultan Veled'den itibaren Mevlana’yı sevenler kullanmış, adeta adı yerine sembol olmuştur.

Rumi, Anadolu demektir. Mevlana’nın, Rumi diye tanınması, geçmiş yüzyıllarda Diyar-i Rum denilen Anadolu ülkesinin vilayeti olan Konya'da uzun müddet oturması, ömrünün büyük bir kısmının orada geçmesi ve nihayet mezarının/türbesinin orada olmasındandır.

Mevlâna 30 Eylül 1207 yılında bugün Afganistan sınırları içerisinde yer alan Horasan yöresinde, Belh şehrinde doğmuştur.

Mevlâna'nın babası Belh şehrinin ileri gelenlerinden olup sağlığında "Bilginlerin Sultanı" unvanını almış olan HÜSEYİN HATİBÎ OĞLU BAHAEDDİN VELED'DİR. Babasının mezarı Konya'dadır.

Annesi ise BELH EMİRİ RÜKNEDDİN'İN KIZI MÜMİNE HATUN'DUR.

Sultânü'l-Ulemâ Bahaeddin Veled, bazı siyasi olaylar ve yaklaşmakta olan Moğol istilası nedeniyle Belh'ten ayrılmak zorunda kalmıştır.

Sultânü'l-Ulemâ 1212 veya 1213 yıllarında aile fertleri ve yakın dostları ile birlikte Belh'ten ayrıldı. Karaman’a (Larende) yerleştiler. Annesinin ve diğer akrabalarının mezarları Karaman'dadır.

Sultânü'l-Ulemâ'nın ilk durağı Nişâbur olmuştur. Nişâbur şehrinde tanınmış Mutasavvıf Ferîdüddin Attar ile de karşılaşmıştır. Mevlâna burada küçük yaşına rağmen Ferîdüddin Attar'ın ilgisini çekmiş ve takdirlerini kazanmıştır.

Mevlana Hakkında Konuşulması Gerekenler:

1. Mevlana'nın Yedi Öğüdü Neden Önemli?
2. Mevlevi Tarikatı Nedir?
3. Mevlana'nın Asıl Adı Nedir?
4. Mevlana'nın Ana Ve Babası Kimdir?
5. Mevlana'nın Eş Ve Çocukları Kimlerdir?
6. Mevlana Kimlerden Ders Aldı?
7. Mevlana'nın Ana Ve Babası Nerede Öldü?
8. Mevlana'nın Hayatındaki En Önemli Kişi Kimdi?
9. Şems-İ Tebrizi, Konya’dan Neden Kaçtı?
10. Şems-İ Tebrizi Konya’ya Geri Döndü Mü?
11. Daha Sonra Şems Nereye Gitti?
12. Mevlana Nerede Ve Ne Zaman Öldü?
13. Mevlana Nasıl Bir Kişiliğe Sahipti?
14. Mevlana Şiirlerini Niçin Farsça Yazmıştır?
15. Hz. Mevlana'dan Birkaç Söz?
16. Hz. Mevlana Neden Tüm Eserlerinde Farsi Lisanı Kullandı.
17. Hz. Mevlana, Mesnevi, Dîvân-ı Kebir, Mektûbât, Fîhi Mâ Fih, Mecâlis-i Seb'a (Yedi Meclis) eserlerini neden Türkçe yazmadı.
18. Hz. Mevlana Mesnevisini bu vezinde yazmıştır. Neden? (Fâ i lâ tün - fâ i lâ tün - fâ i lün) 'dür.

Mevlana 6 ciltlik Mesnevi'sinde tasavvufi fikir ve düşüncelerini, birbirine ulanmış hikayeler halinde anlatmaktadır.

Bunlar tamamen farklı ayrı ayrı konular olup üzerinde ayrıca konuşulması tartışılması gerekir. Evet, Mevlana zamanın (Karamanika) Türkçe yazım kurallarını bilmiyordu. Karamanlılar da Farsi ve Arabî yazım kurallarını bilmiyorlardı.

Sayfa dostlarıma saygılarımla.

Şerafettin GÜÇ

Karamanoğulları Tarihi Araştırmacısı Yazar