Şerafettin GÜÇ

KARAMANOĞULLARININ SAHİPLENDİĞİ SBİDE ANTİK KENT

Karamanoğulları Sürgünü sonrası yıkılan antik kent

Germanicus (M.Ö. 24 Mayıs 15 - MS 10 Ekim 19) resmi olarak Germanicus Julius Caesar, Tiberius altında Roma İmparatorluğunun mirasçısı ve Almanya'daki kampanyaları ile tanınan tanınmış bir generaldi. Germanicus, hastalanarak genç yaşta Antakya'da öldü. Ölümü antik kaynaklarca zehir sanılıyor.

M.S. 38 yılında Cilicia Tracheia ile Lykaonia’nın bir kısmı Caligula Germanicus tarafından IV. Antiochus ile İotape Philadelphos’a verilmiştir.

Antiochus, Genç yaşta Germanicus ölümü, onun erdemli karakteri, çarpıcı vücudu ve askeri ünlemesi nedeniyle Roma halkı sevgisini kazanmıştı. Bu sevgiyi yaşatmak adına “ Germanicopolis’le (Ermenek) Philadelphia (Akçaalan Köyü yakınları) “ şehirlerini kurdu. MS. 40 yılında Antiochus krallığını kaybetti.

Lasasis Krallığı

MÖ ve MS.1. yüzyıl Ermenek ve civarlarında Sbide, Domitopolis, Lauzudos ve çevresindeki kentleri içine almakta ve decapolis (On kent) olarak da bilinmektedir. MS. 38 yılında İmparator Caligula, Antiochus yönetici atamıştır. Bunun ötesinde bu krallık hakkında bilinen yoktur.

“M.S. 3. yüzyılın sonuna doğru Galatia Vilayeti; Paphlagonia, Galatia ve Psidia’ya, Cilicia - Lykaonia - İsauria Vilayeti de Cilicia ile İsauria’ya bölünmüşlerdi. Karaman ve Ermenek çevreleri yeni İsauria Vilayeti içerisinde kalmaktaydı.”

“Ermenek yöresinin Roma öncesine ait tarihi konusunda bilgiler yoktur. Ermenek Roma döneminde GERMANIUS adına kurulmuştur. Çevresine Roma döneminde büyük gelişme gösteren Decapolis’ten (On kent) söz edilmektedir. Sbide’de bunlardan biridir. Ermenek’te ilk bilinen halkı Isauralılardır.”

Antik çağda Ermenek (Germanicapolis) merkezli bölgede 10 kent

EİRENEPOLİS: Bugünkü adıyla: (İrnebol: İkizçınar )
LAUZADOS: Lafsa
ZENONOPOLİS: (Uğurlu köristanı-Uğurlu köyü)
TİTİOPOLİS: (Yukarı İrnebol)
DOMETİOPOLİS: (Dindebol : Katranlı)
CLAUDİOPOLİs: (Mut)
DALİSANDES: (Muhallar, Çamlıca Köyü ve kuzeyi)
NEOPOLİS: (Yenişehir)-Aşağı İzvit-Aşağı Çağlar köyü “(Sbide”
LALASİS: Yukarı İzvit-Yukarı Çağlar köyü
BALBASOS: Fariske (Göktepe) Köristanı

Roma Çağı

“Actium savaşından önce Octavia-nus’un tarafına geçen Amyntas’a M.Ö. 36 yılında Antonius tarafından Kleopatra’ya verilen Kilikia Trakheia (Dağlık Kilikya) M.Ö. 30 yılında ödül olarak verilmişti.”

Kral Amyntas, “Cicero'nun yakın dostu Derbe Antipateri olan prensi öldürerek Romalıların desteği ile Derbe, Isaura ve Kapadokya'nın kontrolünü eline geçirmiştir.”

İşgallerine “devam eden vasal kral Amyntas, İsavria’yı sakinleştirmek, halkının direncini kırmak için, bu bölgenin müstahkem ve önemli kenti olan İsavra’yı tahrip etti ve bunun yakınında aynı adı taşıyan bir krala ikametgâh yaptırarak etrafını surlarla çevirttirmeye başladı.” Vasal Kral Amyntas için yapılan sarayın sütun ayaklarından kalan son parça.

5. yüzyılda eski adı Rusumblada olan Zenonopolis kentinde doğmuş ZENON 474-491 yılları arasında Bizans İmparatoru olmuştur.

1098 yılına kadar Roma ve Bizans yönetiminde kalan Ermenek civarı, Birinci Haçlı Seferi sonrası, Tarsus ve çevresinde kurulan Ermeni Krallığı’na verilmiştir. Ancak çevrede yaşayan Helen dili ve kültürünü benimsemiş ve Hıristiyanlaşmış Isauralılardır. Yöre 1223 tarihinde Selçuklular tarafından fethedilmiş, daha sonra Karamanoğlu döneminde büyük gelişme göstermiştir.

Bu yörede tek çalışan Tarihçi Arkeolog GEORGR BEAN’dir. Sbide hangi dilden geldiği ve ne anlama geldiği bilinmemektedir. Bean burada yazıt taraması yapmış, çevrede antik kentten kalıntılar olduğu halde Yukarı Çağlar’da yazıt görülememiştir.

Karamanoğulları Roma ve Bizans dönemi eserlerine de sahip çıkmışlar. Onarmışlar tamir etmişler. Gel zaman git zaman Mennan Kalesi Savaşından sonra, Karamanoğullarının sürgünü başlayınca malum devşirme paşaların emrindekiler taş üstünde taş bırakmamışlar.

SBİDE antik kent işte bunlardan sadece biri. Yerin özellikle seçilmesinin stratejik önemi var. Haberleşme açısından önem arz ediyor. Burada ki bir olayı birkaç dakika içerisinde kilometrelerce mesafede ki Akdeniz kıyılarına ulaştırabiliyorlar.

Nasıl mı? Tam karşıda Asar Kalesi, onun karşısında Firan Kalesi, onun karşısında Mennan Kalesi, Gökçeseki, Mut Alahan, Gülnar Meydancık, Bozyazı Girindire, Anamur Mamure.

Hepsi bir zikzaklı da olsa bir birini gören düzlemde. Dahası da var. Yakılan bir ateş ve duman konuyu hemen iletiyor ve anlatıyor.

Karamanoğullarının Beyliğinin fethettiği ve sonrasında ilk yerleşik düzene geçtiği coğrafya olan Karaman İli Ermenek İlçesi Gargara (Güneyyurt) Yukarı Çağlar (İzvit) Köyü sınırlarında Karamanoğullarının Atası Nure Sofi’nin ilk yaptırdığı Cami Sbide Antik Kenti nekropolündeki bölgededir.

Karamanoğullarının ilk sürgün yaşadığı bölge. Ermenek’te bulunan bu muhteşem antik kenti mutlaka görmelisiniz.

Şerafettin GÜÇ

Karamanoğulları Tarihi Araştırmacısı Yazar

Kaynak: Kısmen alıntı yaptığım; Özbek Durmuş Sbide Antik Kent Çimke Basım Yayın Yapım Kültür Bakanlığı Sertifika No: 21941 - 2015 Konya