Şerafettin GÜÇ

KARAMANLILARIN GEÇMİŞ TARİHDE Kİ DÜŞÜNÜRLERİ  

ŞEYH EDEBALİ (1206-1326)

Din adamı, Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarında yaşadı. Osman Gazi'nin kayınbabası ve hocası, Devlet-i Aliyye’nin fikir babasıdır. (Osmanlı Hanedarlığının) Aslen Karaman Türkmenlerindendir.

MEVLANA CELALEDDİN-İ RUMİ (1207-1273 )

Düşünür, mutasavvıf. İnsanlığı barış ve kardeşliğe çağıran büyük Türk-İslam düşünürü ve mutasavvıfıdır. 1207 yılında Horasan'ın Belh kentinde doğan Mevlana daha sonra ailesi ile birlikte Karaman'a gelir. Mevlana'nın gençlik yılları Karaman'da geçer. Mevlana Karaman'da bulunduğu 7 yıl içerisinde, burada evlenir, annesi ve ağabeyini Karaman'da kaybeder. 2 çocuğu Karaman'da dünyaya gelir. Mevlana'nın Annesi Mümine Hatun ve ağabeyi Muhammet Alaiddin'in kabirleri Karaman'da Aktekke (Maderi Mevlana ) Camisi'nde yer almaktadır.

​

NUREDDİN BEY (NURE SUFİ) (1230 - 1255/56)

Devlet adamı. 1230 - 1255 yılları arasında Kerimunddin Karaman Bey'in babası, Karamanoğlu Şemseddin I. Mehmet Bey'in dedesidir. Konya Ereğli bölgesinde Herkly kalesini feth etmiştir. Böylece Anadolu topraklarına obasıyla birlikte temel atmıştır. Daha sonra da Ermenek Kalesi'ni (Firan Kalesi) fetheden Ermenek'i yurt edinmiş ve Karamanoğullarını göçebe hayattan yerleşik hayata geçirmiştir. Mezarı Mut'un Sinan'lı beldesinin Yalnızcabağ Köyü Değirmenlik Yaylası’ndadır.

​

KERİMÜDDİN KARAMAN BEY (1255-1263)

Devlet adamı. Nure Sofi’nin oğludur. Şemseddin I. Mehmet Mehmet Bey'in babasıdır. 1255-1263 yılları arasında Karamanoğlu Beyliği'ni yönetmiştir. Kerimüddin Karaman Bey döneminde beylik sınırları Mut, Silifke, Anamur, Alanya ve Antalya'ya kadar uzandı. Karaman Bey, Gölhisar'da Selçuklu dizdarı tarafından zehirlenerek öldürüldü. Mezarı Ermenek'in Balkusan Köyü'ndedir.

YUNUS EMRE (1240-1320 )

Halk ozanı. Halk diliyle tasavvuf şiirleri yazan dünyanın en büyük halk ozanlarından biridir. Yunus Emre'nin ailesiyle birlikte Horasan’dan geldiği, Karaman'a yerleştiği ve burada vefat ettiği bilinmektedir. Mezarı Karaman'da Yunus Emre Camisi'ndedir. 

​

ŞEMSEDDİN I. MEHMET BEY (1270 - 1281)

Devlet adamı. Karamanoğlu Şemseddin I. Mehmet Bey, babası Kerimüddin Karaman Bey'in öldürülmesinden 8 yıl sonra 21 yaşında beyliğin başına geçti. Konya'yı ele geçirerek babasının intikamını aldı. 13 Mayıs 1277 de Konya'da ünlü dil fermanını kurulan divanda yayınlayarak Türkçe'nin yeniden devlet dili olmasını sağladı. 1281 yılında Kızıldağ'da Selçuklu Sultanları ile birleşen Tatar Hasan Giray Han ve ordularıyla girdiği savaşta iki kardeşi ile beraber şehit olmuştur. Mezarının yeri tam olarak bilinmemekle beraber Karaman Karadağ - Kızıldağ yakınlarında Eminler Köyü civarındadır. Diğer kardeşleri Tanu ve Zekeriya Beyler. Bir başka tarihçilere göre Kasım ve Halil kardeşleri ile beraber öldürülmüşlerdir.

DURSUN FAKI (  - 1327) : Hukukçu. Karaman'da doğdu. Devlet-i Aliyye’nin (Osmanlı Hanedanlığı) ilk kadısıdır.  Devlet-i Aliyye’nin kurucusu Osman Bey'in bacanağıdır. Aslen Karamanlıdır. Doğum ve vefat tarihleri bilinmemektedir. Ancak 14. asrın ilk yarısında vefat ettiği bilinmektedir.

Çeşitli ilimleri hocası Şeyh Edebalî’den tahsil etti. Tefsir, hadis ve fıkıh bilgilerinde büyük âlim oldu. Şeyh Edebalî’nin sohbetlerine devam edip, tasavvufta yüksek derecelere kavuştu. Şeyh Edebali’nin kızıyla evlenip damadı oldu. Ve Osman Gazi ile de bacanak olmuştur. Bilecik'te vefat etmiştir.

MOLLA FENARİ (1350-143 ) : Din adamı. Devlet-i Aliyye’nin (Osmanlı Hanedanlığı) ilk Türk şeyhülislamıdır. Asıl adı Şemseddin Mehmed'dir. Karaman'da 12 yıl kaldı, Karamanoğullarının Kadı Askerliğini yaptı. Karaman'da kaldığı yıllarda adına izafeten Fenari Mahallesi'nde bir medrese ve hamam yaptırıldı.

NİZAMİ (1435 - 1470 ) : Şair. Karaman'da doğdu. 53 beyitlik Karaman beylerinden Pir Ahmet Bey'e yazdığı kasidesi meşhurdur. Fatih Sultan II. Mehmet'in İstanbul'a davet etmesi üzerine 1469 yola çıkmış ve yolda genç yaşta hayatını kaybetmiştir.

​ŞEYH ALAEDDİN RUMİ (   - 1465) : Din adamı. Siyahser Sultan ve Karabaş Veli isimleriyle de anılır. Halvetiye Tarikatı'nın kurucusudur. 1465 yılında Karaman'da vefat etti. Mezarı Karaman'da Siyahser Sultan Cami avlu ve mezarlığındaki türbededir. Kur’an tecvidini ilk yazan kişidir.

Şerafettin GÜÇ

Karamanoğulları Tarihi Araştırmacısı Yazar