Makedonya’nın
Aktaş Dağında Ki
Karamanlı Yörükler
Türkler Türkistan’dan Makedonya’ya iki yoldan
gelmişlerdir.
Birinci yol, Hazar Denizi ile
Karadeniz’in kuzeyidir. Birinci yolla Hun, Avar, Bulgar, Peçenek, Oğuz (Uz),
Kıpçak (Kuman) Türkleri Tuna’yı geçerek Makedonya’ya inmiştir.
İkinci yol, Hazar Denizi ile Karadeniz’in
güneyindendir.
İkinci yolla Doğu Roma imparatorluğu, Selçuklu
ve Osmanlı dönemlerinde Türkler (Oğuz/Türkmen/Yörük;
Tatar, Vardar Türkleri, Konyarlar ve Sarı Saltıklılar) Anadolu üzerinden -
Gelibolu Boğazı’nı geçerek Makedonya’ya yerleşmiştir.
Genelde tüm Balkan yarım adasına özelde ise
Makedonya’ya Türklerin yerleştiği tarih 26 Eylül 1371 Meriç savaşıyla başlar.
Sözü edilen tarihten önce Makedonya’da Türk
varlığı tartışılmaz bir konudur.
Ancak Türklerin bu coğrafyada fetihler
gerçekleştirmelerinin ardından Osmanlı’nın izlediği iskân politikasıyla çok
sayıda Türk buraya yerleştirilerek Balkanlar idari olarak da Türk yurdunun bir
parçası olmuştur.
Aktaş
Dağında Yörük Köyleri
Balkan Savaşlarının (1912-1913) ardından
Osmanlı’nın idari yönetimi son bulmuş olsa da Balkanlardaki Türkler ve Türk
kültürünün varlığı hala sürmektedir.
Bu geleneği yaşatanlardan birini de
Makedonya’nın Doğusunda Aktaş dağının eteklerinde yaşayan Yörüklerdir.
Kızılalma
Karaman Yörüklüğü
Onlara sorulduğunda kendilerinin Kızılalma,
Konya, Karaman dolayından geldiklerini söylerler: “Biz Kızılalma Karaman
Yörükleriyiz” şeklinde tanımlamada bulunurlar. Bundan dolayı bazı
araştırmacılar “Doğu Makedonya
Yörükleri” yerine Aktaş’taki Yörük köylerine “Kızıalma Karaman
Yörükleri” ve “Kızılalma Karaman
Yörüklüğü” demeyi tercik etmektedirler.
Bugünün Makedonyası, dünün Manastır ve Selanik
Vilayetlerinde Yörükler yaşıyor. Onlardan bir kısmı zamana uymuşlar, Aktaş
Dağları etrafına sığınmışlar ve “göçebecilik” oynuyorlar.
Şehir merkezlerinde iki katlı evlerini kışlak
tutan Yörüklerin, çocukluğumuzun geçtiği Konya’da on kilometre çapındaki yarı
göçebe misali bir mevsimlik “bağ” hayatı var. Buradaki kasıt üzüm bağı değil tarımın
ve hayvancılığın yapıldığı tarım alanıdır.
Radoviş ve İştip köylerinde bu hayat devam
ediyor. Bu hayatı devam ettirenlerin en güzel yanları bu hayatları içinde
asırlık neşelerini ve elbiselerindeki renkleri kaybetmemeleridir.
İşte Ağlar Dağlar eteklerinde bir Yörük efeler
diyarı Radoviş. Konya’dan göçtüklerini söyler buraların Yörükleri hakikat
doğrudur. Çünkü kıyafetleri Konya’nın Hadim ve Taşkent yöresi kıyafetleri ile
benzerlik gösterir.
Yörüklük: Türkçe bir addır. Yörük-lük; Yörük adına
“-lük” eki getirilerek yapılmıştır. Yörük, Yörü- eylemine “-k” eki
getirilerek türemiştir.
Yörüklük,
dört anlama gelir:
1. Çokluk bildirir: “Yörükler’in çok
olduğu yer”
2. Yer anlamına gelir: “Yörükler’in
yaşadığı yer.”
3. Kişiler: “Yörükler”
4. Yaşama biçimi: “Türkler’e özgü yaşama
biçimi.”
Makedonya’nın İştip-Raduş arası ve dolayında
yaşayan Yörükler ve öbür Türkler’e göre Yörüklük, “Yörükler” ve
“Yörükler’in yaşadığı yer” demektir.
Yerli halklara (Bulgar, Makedon, Sırp…) göre
de Yörüklük, hem “Yörükler” hem de “Yörükler’in yaşadığı yer” demektir.
Asya’nın Kızılalma’sından
Anadolu’nun Karaman’ına;
Anadolu’nun Karaman’ından Makedonya’nın
Plaçkovitsa (Aktaş) Dağı’nın güney eteklerine konan Yörükler:
“Kızılalma-Karaman Yörükleri”, yaşadıkları yer
de: “Kızılalma-Karaman Yörüklüğü” olarak anılmalı, bilinmelidir.
Türk basını, özellikle Makedonya Türk basını
ve yazını da bölgeden bahsederken,
“KIZILALMA-KARAMAN
YÖRÜKLÜĞÜ” diye bahsetmelidir!
Kızılalma-Karaman Yörüklüğü: Tarihte ve günümüzde, bölge olarak Makedonya Cumhuriyeti’nin doğusunu;
Dağ olarak, Plaçkovitsa (Aktaş) Dağı’nın güney
eteklerini.
Şehir olarak, İştip’in kuzeydoğusuyla,
Raduş’un batısını; belediye olarak İştip, Raduş ve Karbintsi belediyelerinin
bir kısmını.
Köy olarak, Radanya, Hocalı, Kurfallı, Koca
Gürgen (Koca
Gaber), Şaşavarlı, Poçuval, Kulağuzlu, Kepekçili, Yonuzlu, EbipliAktaş,
Pırnalı, Kutsa, Kocalı, Alikoç, Süpürge ve Pırnalı Yörük
Köylerini kapsamaktadır.
Şerafettin GÜÇ
Karamanoğulları Tarihi
Araştırmacısı Yazar
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder